بیماریهای دهان ، فک و صورت

بسیاری از بیماران هر گونه زخم و احساس سوزش در ناحیه دهان را آفت مینامند در حالیکه زخم های دهان انواع متفاوتی داشته و گاه علامتی از یک بیماری داخلی است.برخی از زخمهای مزمن دهان میتواند به سرطان دهان تبدیل شود .متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت ؛ نوع زخم های دهانی را تشخیص داده و آنها را درمان میکند .در صورت صلاحدید پزشک از زخمها نمونه برداری انجام میشود .

برخی از بیماریهای پوستی مخاطی مانند لیکن پلان دهانی میتواند ضایعات سفید و قرمز در دهان ایجاد کند .عفونتهای قارچی یا ویروسی ؛ ضایعات پیش بدخیم دهان ؛ برخی از بدخیمی های دهان ، ضایعات مرتبط با سیگار و …….میتواند ظاهری قرمز و سفید در دهان ایجاد کند که نیاز به بررسی توسط متخصص بیماریهای دهان ، فک و صورت دارد .

برخی از بیماریهای خوش و خیم و بدخیم دهان، مصرف بعضی داروها؛ تغییرات هورمونی ، ژنتیک وضایعات عروقی و…میتواند موجب ایجاد ضایعات پیگمانته :سیاه؛ آبی؛ بنفش؛ خاکستری و… در دهان شود که متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت آنها را تشخیص داده و درمان میکند و در صورت لزوم بیوپسی انجام میدهد .

در بافت سخت استخوان فک و گاه در ارتباط با دندانها کیستهای فکی و ضایعات استخوانی تشکیل میشود .تومورهای خوش خیم و بدخیم استخوان فک و کیستها میتواند با ایجاد تورم مشخص شود اما گاهی تنها در رادیوگرافی فکین مشاهده میشود که متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت آنها را تشخیص خواهد داد .
تومور های خوش خیم و بدخیم بافت نرم دهان در زبان ؛گونه؛ لب؛ کف دهان وتمامی نواحی دهان میتواند ایجاد شود .متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت این توده ها را تشخیص داده ودر صورت لزوم نمونه برداری یا جراحی میکند .
همچنین برخی از این توده ها تومور نبوده بلکه در پاسخ به تحریک موضعی مانند تیزی دندان ها یا جرم دندان ایحاد میشود که با حذف عامل محرک و برداشت جراحی ضایعه درمان میشود .

در بسیاری از بیماران خشکی دهان میتواند آزار دهنده باشد که علل متفاوتی از جمله رادیوتراپی، بیماری شوگرن،دیابت و داروها و… دارد .این وضعیت دندانها را به انواع پوسیدگی ها مستعد میسازد .بررسی علت خشکی دهان و درمان آن در حیطه تخصص بیماریهای دهان، فک و صورت قرار دارد .

غدد بزاقی اصلی که بزاق دهان را ترشح میکنند غدد بناگوشی(غددی که در بیماری اوریون متورم میشود) ، تحت فکی و زیر زبانی هستند که میتوانند دچار تومور های خوش خیم یا بدخیم ، انواع عفونتها ، سنگ مجرای بزاقی و…. بشوند .همچنین در سایر نواحی دهان غدد بزاقی فرعی وجود دارد که میتوانند دچار بیماریهای متفاوتی شود .تشخیص و درمان بیماریهای غدد بزاقی در حیطه تخصص بیماریهای دهان، فک و صورت قرار دارد .

درناحیه ی تحت فکی و گردن ساختار های متفاوتی از جمله تیروئید ، غدد لنفاوی؛ غدد بزاقی ؛ عروق و اعصاب قرار دارد که درگیری این ساختار ها میتواند موجب ایجاد توده های گردنی بشود .یکی از نشانه های سرطان دهان یا ناحیه بینی حلقی ( نازوفارنکس) میتواند ایجاد تورم در غدد لنفاوی گردن باشد .متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت علت ایجاد توده های گردنی را تشخیص داده و جهت درمان توده ها ؛بررسی کاملی در ناحیه دهان و فک انجام میدهد

برخی از دردهای ناحیه فک و دهان در ارتباط با دندانها نبوده و تشخیص غلط آنها منجر به درمانهای دندانپزشکی غیر ضروری مانند عصب کشی دندانهای سالم میگردد.این دردها میتواند به علت آسیب به عصب ، تغییراتی در میزان نوروترانسمیتر ها ( موادی که در سیستم عصبی پیامهای عصبی را منتقل میکنند ) ، استرس ، بیماریهای مغز و اعصاب مانند MS و…..باشد .تشخیص و درمان این گونه دردها بر عهده ی متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت است.

مفصل گیجگاهی فکی در جلوی گوش قرار دارد .گاه به دلیل ضربه ، عدم وجود دندانها ،تغییرات آرتروز در اثر افزایش سن یا بکار گیری بیش از حد مفصل ،جا به جایی دیسک مفصلی ، بیماری های خودایمنی مفصل مانند آرتریت روماتوئید، پسوریازیس و…این مفصل دچار تغییراتی میشود .درد جلوی گوش ، صداهای فکی ، محدودیت در باز کردن دهان ، انحراف فک به یک سمت ، در رفتگی فک و…از جمله این موارد هستند که متخصص بیماریهای دهان ،فک و صورت ضمن تشخیص این بیماریها جهت درمان از دارودرمانی، فیزیوتراپی و قالبگیری جهت تهیه ی اسپلینت(گارد ) و………..این مشکلات را برطرف میسازد.

قلبی عروقی، ریوی،دیابت،تیروئید، کلیه، کبد ، گوارش ، صرع ، سکته مغزی ، روماتولوژی و…

از آنجایی که بیماران مبتلا به بیماریهای داخلی و مغز و اعصاب نیاز به ملاحظات خاص از نظر داروهای مصرفی ، تداخلات دارویی، نحوه ی نشستن بر روی یونیت ، زمان مناسب از شبانه روز جهت کار ، بررسی های آزمایشگاهی و گاه نیاز به قطع دارو به علت احتمال خونریزی و….دارند متخصص بیماریهای دهان با اخذ مشاوره از پزشک معالج و معاینه ی دقیق دندانها طرح درمان صحیح دندانپزشکی را با توجه به پیش آگهی دندانها مشخص میسازد و حین درمانهای دندانپزشکی ملاحظات مربوط به بیماری را رعایت مینماید تا از بروز موارد اورژانس در دندانپزشکی و انجام درمانهای دندانپزشکی غیر ضروری پیش گیری شود .

در این بیماران تظاهرات دهانی بیماریهای داخلی ، عوارض دارویی ، تداخلات دارویی با داروهای دندانپزشکی ، مشکلات ناشی از درمان بیماری میتواند درمانهای دندانپزشکی را پیچیده سازد .
برای مثال موکوزیت یا زخمهای دهانی در بیماران تحت شیمی درمانی .یا تریسموس و کاهش باز شدن دهان در بیماران پس از رادیوتراپی ؛ احتمال استئونکروز فکی در اثر کشیدن دندان پس از رادیوتراپی فک و صورت ؛ احتمال دردهای دهان بدون ارتباط با دندانها در بیماران MS و تغییرات سیستم ایمنی ناشی از مصرف داروها در این بیماران ، مشکلات کلیوی بیماران دیالیزی و نیاز به تغییراتی در تجویز داروها و توجه به تغییرات استخوان فک در این بیماران و تاثیر داروهای مصرفی در درمانهای دندانپزشکی و……………

در دوران بارداری انجام اعمال دندانپزشکی به علت نیاز به تزریق بی حسی ، دشواری نشستن بر روی یونیت دندانپزشکی ، ترس و اضطراب بیمار ، نیاز به تجویز دارو و گرفتن رادیوگرافی میتواند با مشکلاتی همراه باشد .بهتر است پیش از شروع بارداری درمانهای دندانپزشکی لازم صورت گیرد اما درصورت نیاز به درمان دندانپزشکی مادران باردار، متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت ،پس از مشورت با پزشک بیمار بهترین طرح درمان را با حداقل عوارض برای مادر و جنین در نظر گرفته و با رعایت ملاحظات درمانی لازمه درمانهای لازم را انجام میدهد

در بسیار از سندرمها تظاهرات دهانی از جمله ضایعات دهانی ، تغییرات زبان، شکاف لب و کام، کاهش تعداد یا افزایش تعداد دندانها ، تغییر شکل و تغییر رنگ دندانها ، رویش پیش از موعد یا دیررس دندانهای دائمی و ….مشاهده میگردد که تشخیص و درمان این موارد بر عهده متخصص بیماریهای دهان ، فک و صورت است .
بعضی از انواع ناتوانی های جسمی ، حرکتی و معلولیت های ذهنی با انواعی از بیماری های داخلی ؛ قلب و عروق و یا مصرف داروهای خاص همراه هستند که درمان دندانپزشکی این بیماران را دشوار میسازد که لزوم انجام درمانهای تخصصی را گوشزد میکند .
جهت کنترل حرکات غیر ارادی و عدم همکاری برخی بیماران تکنیک های کنترل رفتار و بیهوشی در برخی از موارد میتواند مفید باشد .

در بیماران مبتلا به سرطان گاه نیاز به شیمی درمانی و رادیوتراپی وجود دارد .باید توجه داشت که شیمی درمانی با تاثیر بر سلولهای خونی میتواند بر ترمیم زخم و درمان عفونتها و نیز انعقاد خون موثر باشد .همچنین رادیوتراپی سر و گردن با تاثیر بر استخوان فکین میتواند در ترمیم محل کشیدن دندانها مشکلاتی ایجاد کند.هر گونه عفونت دهان و دندان پس از پیوند کلیه ، کبد و غیره میتواند منجر به پس زدن پیوند شود .همچنین پس از پیوند نیز درمانهای دندانپزشکی بعلت مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی دچار چالش میشود .لازم است این دسته از بیماران پیش از شروع شیمی درمانی، رادیوتراپی ،پیوند با مراجعه به متخصص بیماریهای دهان ،فک و صورت ابتدا درمانهای دندانپزشکی لازم را انجام دهند.

در بیماران مبتلا به آفت راجعه و انواع متفاوت زخمها و بیماریهای دهان انجام اعمال دندانپزشکی ؛ قالب گیری جهت ساخت دندان مصنوعی و روکش ، تجویز دارو وغیره دارای ملاحظاتی می باشد که متخصص بیماریهای دهان ، فک و صورت با در نظر داشتن این موارد اقدام به درمان های دندانپزشکی در بیماران مبتلا به انواع بیماریهای دهان می نماید

بسیاری از بیماریهای دهان جهت تشخیص قطعی نیاز به نمونه برداری دارند، متخصص بیماریهای دهان ، فک و صورت نمونه برداری تشخیصی جهت تشخیص و درمان این بیماریها را انجام میدهد .

بسیاری از بیماری های داخلی از جمله بیماری های خونی ( کم خونی و..) ، مشکلات گوارشی ، بیماریهای سیستم ایمنی و…..دارای تظاهرات دهانی هستند که متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت با بررسی این علائم در دهان به وجود بیماری داخلی پی میبرد و به این ترتیب تشخیص بیماری داخلی سرعت می یابد .