علت بی حس نشدن دندان در دندان پزشکی و درمان آن
از عمده ترین ترس افراد از بی حسی در دندان پزشکی، ترس از عدم کنترل درد در صورت و بی حس نشدن دندان ها است. اصولاً به مراجعین اطمینان داده می شود که هرگاه احساس درد شدید دندان داشتند با علائم مختلف مانند بالا بردن دست یا تغییر در ظاهر چشم خود به دندانپزشک اطلاع می دهد که درد دارد تا ادامه درمان متوقف شود و بی حسی بیشتری به دندان های بیمار تزریق شود.
بی حسى دندانپزشکى به طور کلی برای درمان هاى پیچیده تر مورد استفاده قرار می گیرد. بی حسى تزریق می شود و در عرض چند دقیقه بیمار باید در ناحیه ای که قرار است پروسه اى بر روى آن انجام شود کاملا احساس بى حسى کند. با این حال، گاهی اوقات حتى با بهترین ماده ى بى حسى به راحتی حس بیمار از بین نمی رود.
دلایل بی حس نشدن دندان
# دندانپزشکان بی تجربه
حقیقت این است که همه ى دندانپزشکان در اعمال بی حسى دندانپزشکی ماهر نیستند. اگر تجربه کرده اید که دندانپزشک شما در اجرای چنین بی حسى موضعی دندانپزشکی بسیار ضعیف است، پس بهتر است نزد دندانپزشک دیگرى بروید.
تزریق بی حسى دندانپزشکى نیاز به یک روش خاص دارد. همچنین انواع خاصی از بی حسى دندانى وجود دارد که نیاز به یک روند تزریق بسیار آهسته و ثابت دارند. در صورتی که محلول به سرعت تزریق شود، ممکن است کارایى لازم را نداشته باشد.
دندانپزشک ممکن است به سادگی منطقه دقیقى که نیاز به تزریق بی حسى دارد را گم کند و این اتفاق به طور کلی زمانی مى افتد که دندانپزشک تلاش می کند منطقه دندان های عقب پایین را بى حس کند. در این حالت حتی لب هاى شما نیز بی حس مى شود. این حالت زمانی است که دندانپزشک تلاش می کند تا عصبى را بى حس کند که حس دندان های مربوطه را تامین می کند.
اگر روش عادى جواب ندهد ، برخی از دندانپزشکان با تجربه می توانند روش “Akinosi” (تکنیک بی حسى دهان بسته یا بی حسى مندیبل) و یا روش “Gow-Gates” (بی حسى بلوک مندیبل) را انجام دهند.
با این حال، اعمال هر دوى این تکنیک ها نیاز به یک دندانپزشک واقعا ماهر دارد، و معمولا تنها زمانی استفاده می شود که بلوک کردن عصب آلوئولار پایین موفق نشود.
# اضطراب و استرس
استرس و اضطراب می تواند باعث بی حس نشدن دندان شود. صحبت قبل از جلسه درمان در مورد نحوه و زمان بی حسی کمک زیادی می تواند به بیمار در مورد رفع نگرانی های او کند. البته روش های جدید و استفاده از مواد بی حسی جدید خصوصاً در مورد دندان های مولر فک پائین پیشرفت های قابل توجهی حاصل شده است.
# اعتیاد و بی حس نشدن دندان
شیوع بی حس نشدن دندان در افراد معتاد به مواد مخدر و الکل شایع تر است. همچنین کوکائین با اثر روی دستگاه (CNS) یا دستگاه عصبی مرکزی باعث تغییر در حس درد می شود لذا در این افراد نیاز به بی حسی بیشتر و کامل تر با روشهای گوناگون و استفاده از دارو درمانی قبل و بعد از بی حسی دندانپزشکی است.
راهکارهای رسیدن به بی حسی کامل
راهکارهائی برای رفع مشکل بی حس نشدن دندان ها در ادامه آمده است:
1- روز قبل استراحت کافی داشته باشید.
2- زمان کار دندانپزشکی خود را در مواقع پراسترس تنظیم نکنید.
3- هر نگرانی و اضطرابی دارید قبل از کار به دندانپزشکی خود اطلاع دهید و افکار منفی را از خود دور کنید.
4- توصیه می شود یک ساعت قبل از درمان یک مسکن ساده مثل ایبوپروفن 400 میلی گرم استفاده کنید.
بی حسى های مختلف دندانپزشکی موضعى
به طور کلی، دندانپزشکان از محلول هاى بى حسى مبتنی بر لیدوکائین به همراه آدرنالین یا لیگنوکائین به همراه آدرنالین استفاده مى کنند. این ترکیبات دارای بالاترین میزان موفقیت هستند. با این حال، در صورتی که این محلول ها به شما کمک نمی کنند، دندانپزشک باید نوع دیگری از بی حسى را انتخاب کند (مثلا مثلا آرتیکائین).
همچنین افرادى که به بعضی بیماری ها مبتلا هستند، به طور معمول نیاز به داروهای بى حسى دارند که در ترکیب آن ها آدرنالین وجود نداشته باشد. لیدوکائین بدون آدرنالین اثر بی حسى خوبی ندارد، به همین دلیل دندانپزشک باید یک ترکیب دیگرى را انتخاب کند که اثرات خفیف و پایدارى دارد.
آیا واقعاً دندانها بی حس نمی شوند؟
در برخی افراد بی حس شدن دندان ها با تأخیر زیاد به دشواری انجام می گیرد لذا در این موارد بهترین فردی که مهارت لازم جهت کسب بی حسی دندانها را دارد متخصصین درمان ریشه یا همان اندرونتیستها هستند که مهارت های لازم جهت استفاده از روشهای آلترناتیو جهت کسب بی حسی دندانپزشکی را دارند چرا که آنها آموزش های لازم ویژه جهت درمان این موارد دشوار را طی دوران رزیدنتی و سابقه بیشتری که در این حیطه درمانی داشتند را تجربه کرده اند.
بی حسى دندانپزشکى برای انجام سریع کار ایجاد شده است. با این حال، تحقیقات نشان داده است که اضطراب دندانى در برخی از بیماران در واقع می تواند تاخیر خاصی در فرایند بى حسى ایجاد کند. حتی چنین عامل روانشناختی نیز می تواند یکی از دلایل اصلی بی حسی ناقص دندانى باشد. به همین دلیل است که وقتی نزد دندانپزشک هستید و خود را برای بى حسى آماده می کنید باید آرامش داشته و در وضعیت آرام ذهنی باشید و اجازه دهید که بی حسى کار خودش را انجام دهد چرا که به هر حال آن ناحیه بى حس مى شود.
گاهی برای مدیریت استرس خود نیاز به مراجعه به درمانگر یا حتی دریافت دارو هست. بحث استرس و بی حس نشدن دو سر طیف یک مشکل هستند. تزریق بی حسی به طور کامل یک پروسه بدون درد نیست اما با استفاده از مواد و وسایل و روش های گوناگون می توان این درد را به حداقل رساند.
به علت اینکه اکثر افراد از بی حسی دندانپزشکی ترس دارند و خاطره بد ،وقتی دندانپزشک خود را عوض کنند و دندانپزشک جدید از روشهای بی حسی بدون درد مثلا از ژل ها و سرسوزنهای ظریفتری استفاده کند ،ترس در بیمار از بین رفته و اعتماد بیمار به دندانپزشک باز می گردد.
برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.
دکتر سیدمحمد حسینیان متخصص جراحی و درمان ریشه دندان (اندودنتیست)